Elektrikli ve elektronik eşyalar, uygun bir biçimde çalışması için elektrik akımına veya elektromanyetik alana bağımlı olan eşyaları ve bu akım ve alanların üretimi, transferi ve ölçümüne yarayan eşyalar olarak tanımlanmaktadır. Bu ürünlerin kullanım ömrü dolduğu andaki bütün bileşenleri, unsurları ve ihtiva ettiği sarf malzemeleri ise atık elektrikli ve elektronik eşya olarak adlandırılmaktadır. Yaygın olarak “AEEE”, “elektronik atık” veya “e-atık” isimleri de kullanılmaktadır.
Elektrikli ve Elektronik Eşya Kategorileri
- Büyük ev eşyaları(Bulaşık, çamaşır makinesi, buzdolabı, dondurucular, elektrikli ocaklar vb.)
- Küçük ev aletleri(Elektrik süpürgesi, tost makinesi, tartılar, halı yıkama makinesi vb.)
- Bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları(Bilgisayarlar, telefonlar vb.)
- Tüketici ekipmanları(Kameralar, video kaydediciler, müzik enstrümanları vb.)
- Aydınlatma ekipmanları(Floresanlı aydınlatıcılar, floresan lambalar vb.)
- Elektrikli ve elektronik aletler (Matkap, dikiş makinesi vb.)
- Oyuncaklar, eğlence ve spor ekipmanları(Oyun konsolları, elektrikli arabalar vb. )
- Tıbbi cihazlar(Radyoterapi ekipmanı, diyaliz ekipmanı vb.)
- İzleme ve kontrol aletleri(Termostatlar, ısı ayarlayıcılar vb.)
- Otomatlar(İçecek, para otomatları vb.)
Evlerde kullanılan cihazların kullanım ömrünü tamamlaması, bozulması veya atıl hale gelmesi durumunda bekletilmeden geri dönüştürülmek üzere ilgili yönetmelik gereğince sadece lisanslı geri dönüşüm tesislerine gönderilmesi gerekmektedir.
İlgili yönetmelikte yukarıdaki gibi kategorilere ayrılan atık elektrikli ve elektronik eşyalar, ihtiva ettikleri cıva, kurşun, kadmiyum gibi tehlikeli metaller sebebiyle çevre ve doğal kaynaklar için oldukça tehlikelidirler. Ayrıca içerdikleri demir, bakır, alüminyum, altın ve plastik malzemelerin geri dönüşüm sistemine dahil edilerek yeni ürünler elde edilmesi halinde ise ülke ekonomisine katkı sağlanırken doğal kaynaklar korunmuş olur.
Ekonomik değerler çöp olmasın!
- 1 kg demir elde etmek için 200 kg kayanın işlenmesi gerekirken, sadece 2 kg elektronik atığın işlenmesi ile aynı miktar elde edilebilir.
- 1 kg bakır elde etmek için 200 kg madenin işlenmesi gerekirken, 13 kg elektronik atığın işlenmesi ile aynı miktar elde edilebilir.
- 1 kg altın elde etmek için 240.000.000 kg madenin işlenmesi gerekirken, 100.000 kg elektronik atığın işlenmesi ile aynı miktar elde edilebilir.
Elektronik atık kategorilerinden olan aydınlatma ekipmanları başlığı altında yer alan floresan lambalar içerisinde bulunan zehirli gazlar sebebiyle özel önem taşımaktadır. Ömrü dolan floresan lambalar kırılmadan muhafaza edilmeli ve en yakın elektronik atık toplama noktasına teslim edilmelidir. Evde bu lambaların kırılması halinde ise ivedilikle camlar açılmalı ortam havalandırılmalı ve cam kırıkları el değmeden toplanmalıdır.
- 1 gram kurşun 20.000 litre suyu kullanılmaz hale getirmektedir.
- Dünyada atıkların %5ini elektronik atıklar oluşturmaktadır. Buna rağmen topraktaki tehlikeli madde kirliliğinin %70 ine elektronik atıklar sebep olmaktadır.
Elektronik Atık Toplama Noktaları
İçerik Galerisi
